Sunday, July 20, 2014

Nhìn về hình phạt giao thông ở VN

Có lẽ ta đã quen với việc bị cảnh sát giao thông thổi phạt vào một ngày đẹp trời nào đó... Đã là người Việt Nam, và riêng đối với những người sống ở Sài thành cũng dần quen với việc rút tiền ra đưa cho mấy anh ấy mà không hề cần biên lai này nọ, cốt chỉ để cho nhanh.

Sau đây là góc nhìn của 2 người bạn nước ngoài về hình phạt giao thông ở VN. Tôi không đề cập đến góc nhìn của những người VN nữa vì thiết nghĩ ai cũng rõ và nó đầy trên mặt báo...

Một người bạn đến từ Cộng hoà Czech, mà dân gian hay gọi là Tiệp Khắc (thực ra nước Tiệp Khắc khi xưa bao gồm cả Slovakia nữa). Anh này đã đến và làm việc ở VN được 10 năm, thực ra thì công việc của ảnh phải bay qua bay lại giữa các nước Đông Nam Á và về lại Czech liên tục. Ảnh cũng khá rành Sài thành, thường đến đây rồi chạy vòng vòng bằng xe máy, kể ra cũng giống người Việt mình. Đó là chưa kể nói tiếng Việt cũng khá, mặc dù mới học được 3 năm, và không học liên tục do nhu cầu công việc.

Thấy ảnh đi xe máy, tôi hỏi ảnh có bằng lái chưa, anh nói rằng ảnh không định có bằng lái. Tôi ngạc nhiên, vậy sao lại lái xe máy đi vòng vòng được, không sợ cảnh sát giao thông bắt lại à? Ảnh trả lời: "They (tức cảnh sát) don't need the driving license, they just need money" (Họ không cần bằng lái, họ chỉ cần tiền thôi). Và thế là mỗi lần bị cảnh sát tuýt còi, ảnh chỉ việc xoè tiền ra là xong, ảnh sống khá nhiều ở VN nên cũng khá rành "giá cả" và cũng biết đôi chút mặc cả...

Anh bạn Czech này làm tôi nghĩ đến câu "nhập gia tuỳ tục".

Hôm sau, tôi lại hẹn cafe với một anh bạn Nhật, tôi có kể lại câu chuyện trên, và kèm theo hỏi ảnh có bằng lái không. Ảnh thì có một cái bằng lái, nhưng lại là bằng lái xe ôtô, mà thời ảnh qua VN thì ảnh cũng không rõ là xe môtô với ôtô có 2 cái bằng lái khác nhau, chỉ biết là ảnh cần lấy bằng lái nên ảnh đăng ký đại. Rồi có lần bị phạt, và bị phạt mất 1,5 triệu (trong khi mức phạt cho lỗi không có bằng lái chỉ là 300K). Từ đó đến nay ảnh cũng không lấy bằng lái môtô, cũng được 6-7 năm gì rồi. Tôi hỏi tại sao? Ảnh trả lời rằng vì nó không cần thiết, và bồi thêm câu "and I guest VN people also don't need that". Và ảnh hỏi tại sao người VN mình lại cần lấy bằng lái trong khi cảnh sát thì họ chỉ cần phạt tiền mình (ảnh nói bên Nhật, bị phạt là thu luôn bằng lái và còn đi xe mà không có bằng lái là thu luôn xe, khác với VN chỉ phạt tiền). Tôi mô tả rằng, nếu không có bằng lái thì mình sẽ bị phạt thêm tội không có bằng lái, như vậy tiền phạt sẽ nhiều hơn. Mọi người biết ảnh nói thế nào không? Ảnh nói "À, thì ra bằng lái cũng giống như thẻ giảm giá của siêu thị, không có thì mất nhiều tiền hơn là không có bằng lái".

Ở trên chỉ là một câu chuyện vui thôi, tôi không có ý phê phán gì ở đây...

Tuy nhiên, tôi nghĩ suy cho cùng thì mấy anh cảnh sát cũng nương nhẹ người VN, chứ làm thẳng tay như cảnh sát Nhật đôi khi người dân lại thấy quá khắc khe, trong khi văn hoá của người VN hiện tại không sống quen với sự khắc khe đó. Chỉ nói một ví dụ nhỏ: Người Nhật mà thấy một người không xếp hàng là họ cứ nhìn như thể gặp người ngoài hành tinh.